Praktisch

The battle of the Bulge

In december viel de opmars van de Britse en Amerikaanse legers stil. De aanvoerlijnen van brandstof en materiaal waren te lang geworden, de Britse operatie om in Nederland door te steken (Market Garden) was mislukt en de Amerikaanse legers vielen stil tegen de West-Wall, een verzameling bunkertjes, mijnenvelden, antitankversperringen enz. Een poging om deze te doorbreken in het Hürtgenwald was op niets uitgelopen.

Achter die West-Wall had het Duitse leger zijn laatste reserves bijeengebracht. Op 16 december 1944 werd de aanval ingezet en de eerste dagen ging alles vlot vooruit en wisten de Amerikanen amper wat hen overkwam. 30 divisies trokken de Belgische Ardennen en een klein stukje Luxemburg binnen en de beperkte Amerikaanse troepen leden zware verliezen. Maar Bastogne hield stand en de Amerikanen lieten massa's verse troepen aanrukken. In de 2 eropvolgende maanden vochten al die soldaten een bittere slijtageslag uit met vele tienduizenden doden en een grondige verwoesting van huizen en bossen als gevolg.

Route
De route volgt de GR5 van Vianden tot Burg-Reuland en vervolgens de GR56 tot Monschau. Verder naar Eupen gaat het over de Eifelsteig / GR15. De gebruikelijke roodwitte markeringen zijn in Luxemburg vervangen door gele bollen. 

Dag aan dag. 

Dag 1 reis + Gemünd - Vianden 13 km +650 m
Deze ging op het laatste moment niet door.
Het is het meest logische om te starten aan de bushalte "Gemonnerbreck" van lijn 663, dan komt je op het einde van de tocht mooi in de jeugdherberg toe. Verblijf in de prachtig gelegen jeugdherberg van Vianden. Heel professionele ontvangst en alles prachtig verzorgd.Prijs/kwaliteit is dit een echte topper. In de zomer is in Gemünd een camping beschikbaar.
Dag 2 Gemünd - Ouren 30 km +900 m
's morgens de bus 663 naar "Gemonnerbreck". Vooral in het eerste deel zijn er pittige hoogteverschillen ; ook die kan je deels vermijden door via Duitsland te gaan. In het tweede deel (dat start net ten noorden van Dasburg) volgt de route meer de oever van de Our.
In Ouren zijn er enkele hotelletjes. Ik bleef in Dreilandenblick. Alles was OK en verzorgd, maar je betaalt in deze hotelletjes wel de meerprijs van het alleen reizen.
Dag 3 Ouren - Sankt-Vith 26 km +750 m
Rustige etappe met een logische break in Burg-Reuland met bezoek aan de burcht-ruïnes. Ik deed ook een ommetje langs Galhausen, wat de etappe weer wat langer maakte.
Verblijf in de jeugdherberg van Sankt-Vith. Heel hartelijke (Nederlandstalige) ontvangst. In Sankt-Vith vind je alle soorten winkels en restaurantjes. 
Dag 4 Sankt-Vith - Losheimergraben 33 km +800 m
Lange etappe, met ook een paar stevige hellingen. Meestal rustig stappen over brede boswegen.
Verblijf in hotel Schröder in Losheimergraben. Goedkoop maar heel degelijk  Duits plattelandshotelletje met alles wat je als wandelaar nodig hebt. Van de drukke verkeersweg voor de deur heb je totaal geen last : het is er superrustig.
Dag 5 Losheimergraben - Monschau 36 km +800 m
Lange etappe, die je op het einde een paar km kan inkorten door af te steken naar Höfen. Daar kan je de bus nemen naar Monschau (zeer frequent in week ; goed plannen in weekend !). Nog andere route-indelingen met kortere etappes zijn ook mogelijk : de GR56 is zeer flexibel !
In Monschau is de jeugdherberg in de oude burcht een must. Toplocatie. Ben je wat veeleisender op vlak van lekker eten of Wifi-behoeftes, beperk je dan tot B&B en trek 's avonds de stad in.
Dag 6 Rondje Monschau 25 km +500 m
Ik stelde zelf een lus samen. Noordwaarts de stap verlaten langs de West-Wall restanten, de RAVeL-Vennbahn om lekker relax door te stappen, een lus langs Kreuz-Im-Venn en Ruitzhof en terug langs de Rur via de GR56.
Dag 7 Monschau - Eupen 25 km +600 m
De eerste kilometers van de GR15 / Eifelsteig zijn heel stedelijk. Na 3 schitterende wandel-routes die het centrum van Monschau direct met de natuur verbinden viel dit wat tegen. Daarna zorgen de Hoge Venen en de Getzbach voor een dosis natuur. Rond het stuwmeer van Eupen vond ik de overdosis asfalt er te veel aan en week ik uit naar het klassieke parcours langs de Hill. 
 
Varianten. 

Hier en daar is het logischer om een variant te nemen. Dit zijn de voornaamste:
- dag 2 : tussen Stolzembourg en Dasbourg volgt de GR soms kilometerslang de grote baan. Je kan daar beter de Duitse oever van de Our volgen (von Grau zu Grün wandelpad).

- dag 4 : als je gewoon de GR56 volgt tegen de klok in heb je dit niet aan de hand, maar ik koos voor een nachtje in Sankt-Vith. Dan is na enkele km de doorsteek langs Antoniusbaum - Setz (Atzerath) - Schönberg het meest logisch. Twee keer klimmen tot 550 m en terug afdalen naar de Our. Niet gemarkeerd, maar zolang je de Ourvallei links van je houdt, kom je er wel.
- dag 5 : de narcissenweiden binnen de verste zone van het kamp van Elsenborn. Deze veiligheidszone wordt maar af en toe afgesloten. Check hier.

- dag 7 : het fietspad langs het stuwmeer vermijden : dit kan door bij het begin van het stuwmeer door te steken via "Meyerskreuz" naar de GR573 langs de Hill. 

Start en einde bereiken
Vianden : met trein naar Luxemburg. Vanuit station Clervaux bus 663 naar Vianden (5-tal keer pet dag) vanuit station Ettelbrück bus 570 (1 soms 2 keer per uur). Rijdt allemaal ook in het weekend en de vakantie.
Eupen : 1 maal per uur trein. Zeer veel bussen om je doorheen de stad te loodsen als dat laatste halfuurtje stadsstappen er teveel aan is. 

Busroutes en busuren in Luxemburg.

Veen

Tussen Monschau en Eupen volgde ik de GR15. Ook nu kon ik het niet laten om wat omwegjes in te lassen, vooral om stukken over geasfalteerde fietspaden te vermijden.

Het was ijskoud op de Venen. Lente - my &#@!! Dit was het weer waar de Hoge Venen hun naam als ijstijdrelict eer aan deden. Ik dwarste het recent terug aan de natuur gegeven stuk veen in Mutzenich, het Steynlei-Venn en het Algemeines Venn. Veel wind op de open vlakte en een fijn motregentje om alles vochtig te maken.

De route volgt grotendeels de Getzbach. In het begin is de vallei nauwelijks zichtbaar in de golvende veenvlakte. Verderop werd het een diep ingesneden vallei met veel naaldbomen. Kon me nu niets maken dat die dennebossen saai zijn en de houtkapploegen de paden kapot rijden - uit de wind was het voornaamste. 

Totaal onverwacht zat ik plots op het parcours van een mountainbike marathon. Vlaamse fietssporters - ik snap nog áltijd niet waarom ze zich zo gedragen tegen de niet-fietsende medemens. Ontmoeting met drie Vlaamse mbt-ers : getrokken gezichten en "LET OP - WAAAH BRUL BRUL WAAAAAH!!!!". Ontmoeting met een franstalige een eind verderop : smile en "Bonjour! C'est beau là où vous allez!". Gemakkelijk toch?

Grenzhoppers

Na de monsteretappe van gisteren hield ik het bij een rustig rondje rond Monschau.

De start ging langs de resten van de West-wall. Bunkertjes en antitankversperringen en zo. (De west-wall toerist moet blijkbaar nog altijd terecht bij amateur-websites. Ik vond mijn info hier). Ik was geschokt om te zien hoe dicht dat allemaal lag bij het centrum. Waren er echt generaals die planden om bij een aanval hier, midden in Monschau, het front te leggen?
Gelukkig bleef Monschau tijdens the Battle of the Bulge min of meer gespaard.

De heenweg liep over de Vennbahn : de merkwaardige spoorweg die na WO1 samen met de Ooskantons Belgisch werd en zo zorgde voor een heel vreemde ligging van de grenzen met allerlei enclaves. Ik heb er in alle fases al op gewandeld denk ik. Klandestien en een beetje nerveus over de sporen (want die ene militaire trein per week moest maar eens net dan afkomen), moeizaam over de grove keien van het ballastbed, modderig toen ze die ook begonnen weghalen. Nu ligt er een afgelekte fietsostrade, een superdeluxe asfaltlint.

Na een bezoek aan de rots van Kreuz-in-Venn en Ruitshof (ik was toen al een keer of 8 de grens overgestoken) nam ik het GR-pad langs de Rur. Veel ruiger, veel interessanter. In een sneeuwbui! En de GR (een andere dan gisteren) was opnieuw een clever parcours om zo goed als direct van de natuur in de oude stad binnen te komen.

 

 

U moet over een paar weken eens terugkomen

De wandeling van Losheimergraben naar Monschau loopt door de fameuze Narcissenweiden. Dit zijn eeuwenoude hooilanden waarvan er gelukkig een aantal bewaard zijn (lees: niet volgeplant met een monocultuur van sparren) en die in het voorjaar vol staan met duizenden en duizenden wilde narcissen.
Maar het voorjaar dat is hier dus pas over een paar weken. Behalve een paar die zich wat vergist hebben, heb ik alleen heel veel groene scheutjes zien piepen.

Ik volgde min of meer de GR56. De kronkeling naar Rocherath/Krinkelt stak ik af en natuurlijk ook de onlogische lus van de GR omheen de narcissenweiden binnen het kamp van Elsenborn. (Bij bepaalde soorten schietoefeningen wordt dit stuk afgesloten - zie hier).

Rustig is het hier wel. Vandaag kruiste ik één (1) andere wandelaar en twee (2) dames van de universiteit die een natuurinrichtingsproject vol gezet hebben met tientallen meettoestellen en hun troetelkindjes kwamen bezoeken.

Wat een contrast met Monschau. De GR56 volgt hier een vernuftig parcours langs een soort rotskloof waardoor je plots van de natuur midden in het oude stadscentrum - de Altstad - staat. Ik deel de jeugdherberg met twee groepen. De jeugdherberg is een deel van de middeleeuwse burcht. Ik dineerde boven samen met de heer en mevrouw des huizes in de ridderzaal ; het plebs (de schoolgroepen) vlogen beneden in de refter.

Ook vandaag waren er sporen van de Battle of the Bulge. Af en toe een kanonschot in het kamp van Elsenborn als sfeerzetter. Maar vooral dieptrieste anekdotes.

Waldsweiler was de eerste plaats waar de Amerikaanse troepen met veel moeite en verliezen door de West-wall braken. Trots dat ze waren! Maar een paar uur later moesten ze terugtrekken want het Ardennenoffensief was net losgebarsten. Het kruispunt werd omgedoopt tot Heartbrake Crossing.

Of soldaat Johny die in 1945 meevocht - dolblij dat hij a) de oorlog had overleefd en b) als soldaat in de Ooskantons de vrouw van zijn dromen vond. Hij moest zorgen voor de inkomsten, dus smokkelde hij samen met Belgische vrienden (een heel normaal en eerbaar beroep toen in die streek). Om dan precies 1 jaar na het Ardennenoffensief toch nog tijdens een ondervraging neergeschoten te worden door de Duitse douane. Vreselijk toch! Hij wordt nu herdacht... met een smokkelbrugje over de beek die hier de grens vormt.

Tussen de bomen de natuur (niet) zien

Etappe van Sankt-Vith naar Losheimergraben. De GR56 maakt een enorme lus langs het zuiden. Die lus kon ik gemakkelijk afsnijden door het Sankt-Vither Wald, over Atzerath en Schönberg waar de GR56 terug opgepikt werd. Het blijft een zware etappe - 33 km met een respectabel aantal hoogtemeters !

Net als in Sankt-Vith hangen in Schönberg overal foto's met straatbeelden van de jaren '20 en '30. De foto's zijn het enige wat nog rest van die tijd. Alles was immers volledig verwoest na het Ardennenoffensief. Maar het valt me op dat er ook geen oudere foto's zijn. Dus van in de tijd dat het hier nog Pruisen was ; zou dat hier nog gevoelig liggen?

Miljoenen en miljoenen dennen. Indrukwekkend maar wel saai op de duur. Maar gelukkig daartussen nog andere natuur. Valleitjes waar kristalheldere beekjes lusjes trekken door laagveen. Terug een Rode Wouw. En rond de dorpen de weitjes met bomenrijen die nu vol zitten met drukdoende meesjes.

Losheimergraben was voor mij als kind een exotisch plek, een naam die deed dromen. Het was de naam van de vreemdste stafkaart van de hele verzameling van mijn pa. Een piepklein hoekje België in kleur en de rest van de kaart in beige - bijna wit zoals het terra incognita op oude wereldkaarten. Behalve dan dat merkwaardige lint van de spoorweg die kilometers ver in Duitsland lag, maar toch Belgisch bleef - de Vennbahn, nu een fietsostrade. 

Rosse-dieren-dag

Van Ouren naar Sankt-Vith was een superetappe. Schitterend lenteweer. Gestart bij ongeveer 0 graden, maar met het klimmen van de zon (en het klimmen van het pad) ging het ene na het andere laagje kledij de rugzak in.

Onderweg een paar speciale ontmoetingen. Een eekhoorntje, een schuchtere ree, enkele rosse vlinders, een beverburcht,... Maar de twee Rode Wouwen tijdens de middagbreak net na Burg Reuland, waren buiten categorie. Meer dan een half uur bleven die twee rondcirkelen, roepen (ieieieieieiek-iek-iek), af en toe duiken naar de grond en weer opvliegen, soms dicht bijeen, meestal zo'n 200m uit elkaar... Schitterend.

Even later in Galhausen : de contrasten. In een oude steengroeve die naar het noorden kijkt liggen nog dikke sneeuwplekken. En een beetje verderop dartelen jonge lammetjes achter hun moeders aan.

Sankt-Vith is een modern stadje. Eigenlijk wil dat zeggen dat na de Battle of the Bulge aka het Ardennenoffensief alle huizen kapot waren. Men heeft toen al het puin bijeengeschoven (de "Milionenberg"). Ook de jeugdherberg is een nieuw gebouw. Gezellige drukte met een klas die rijlessen voor vrachtwagens volgt - ze zijn hier speciaal met een paar lescamions voor wat praktijk op hellingen en haarspeldbochten.

Over and over and over the Our again.

De eerste wandeldag was direct een kleppertje : zo'n 30 km tussen Gemünd en Ouren. De GR5 volgt de hele tijd de Luxemburgse kant van de vallei van de Our. In het eerste stuk tot Dasburg moet het pad meer dan eens de duimen leggen voor de hoofdweg. Op die stukken koos ik voor veel rustiger wegen aan de Duitse kant. Daar ligt een gloednieuw lange afstandpad (von Grau zu Grün) dat de resten van de Westwall verkent, een reeks bunkers, tankversperringen enz. die Hitler nog vóór WO2 had laten aanleggen.

Na de middag werd het alleen maar beter. De Our-vallei is er te smal voor dorpen en wegen. En er waren echt weinig andere wandelaars of fietsers (doen ze dat hier dan niet in het weekend?) De zon brak ook nog eens door dus het was puur genieten van de rust, het stappen en de eerste felle kleuren van het voorjaar. 

De Our is een van de zuiverste rivieren van de Ardennen. De enige waar nog een specifieke zoetwatermossel groeit. Bleek ondertussen dat de weinige die er nog zijn allemaal 60 jaar en ouder zijn. De mossel heeft immers als baby rondtrekkende forellen nodig waar ze een tijdje mee samenleven. Maar tot voor kort konden forellen niet trekken omdat de vele molendammen geen vistrap hebben... Met een programma van vistrappen e.d. en met een speciaal kweekcentrum van mosselbroed proberen ze hier de mossel te redden.